İsrail ordusu, son aylarda tartışma yaratan yeni bir yapay zeka sistemini askeri yapıya entegre etmeye hazırlanıyor: “Morpheus” adlı sistem ilk olarak İsrail yayını Ynet tarafından duyuruldu.

Yazılım askerlerin herkese açık sosyal medya hesapları gerçek zamanlı olarak tarıyor; paylaşımlarda gizli bilgi, konum veya operasyon detayı tespit edildiğinde otomatik olarak uyarı veriliyor.

GÜVENLİK AÇIĞINI İTİRAF ETTİLER

Aslında Morpheus tamamen yeni bir fikir değil. İsrail ordusu uzun süredir askerlerin Instagram ve TikTok videolarından üslerin konumu, devriye saatleri, araç tipleri gibi hassas bilgilerin sızdığını kabul ediyor. Times of Israel, Kasım 2025’te yayımladığı haberinde, özellikle Gazze operasyonları sırasında çekilen videoların dünya basını ve hukukçular tarafından kanıt olarak kullanıldığını, bunun da ordu içinde büyük baskı yarattığını yazdı.

Bu nedenle IDF, sosyal medya paylaşımlarından kaynaklanan güvenlik açığını kapatmak için Morpheus’u devreye alıyor. Haberlerde yer alan bilgilere göre sistem şu anda pilot aşamayı tamamlamış durumda. Son aylarda yaklaşık 45 bin asker üzerinde test edildi ve bu süreçte ‘binlerce’ uygunsuz paylaşım tespit edildi. Bu paylaşımlar arasında konum ifşa eden fotoğraflar, araç ve silah görüntüleri, üs içi detaylar ve hatta çatışma görüntüleri bulunuyor.

Sistem şu an teknik olarak kullanımda, ancak tam kapsamlı şekilde tüm orduya yayılması için IDF’nin yasal onay sürecinin tamamlanması bekleniyor. Bu nedenle hem aktif hem de devreye alma aşamasında denebilir.

Morpheus şu anda yalnızca aktif görevdeki askerlerin, herkese açık hesaplarını izliyor. Özel hesaplar veya yedek askerler bu kapsamda değil.

MORPHEUS’UN ÖZELLİKLERİ NELER

Morpheus, paylaşılan içerikleri birkaç saniye içinde analiz ediyor.
Fotoğraf ve videolardaki araç, silah, üniforma, üs yapısı, harita ve ekran yansımalarını algılıyor, GPS kapalı olsa bile gölge, bina tipi, zemin yapısı, tabelalar ve coğrafi işaretler üzerinden konum tahmini yapıyor.
Paylaşılan metinlerde operasyon bilgisi, birlik adı, rota gibi detayları varsa tespit ediyor, videoları ‘mizahi’, ‘şiddet içerikli’, “‘perasyon sonrası’, ‘araç içi çekim’ gibi kategorilere ayırıyor.
Her içeriğe düşük, orta veya kritik risk puanı veren Morpheus’un tespitlerine göre kritik paylaşımlarda asker doğrudan uyarılıyor ve içeriğin silinmesi isteniyor.

Özellikle görüntüler üzerinden çalışan algoritmalar, bir tankın modelini, bir askerin bağlı olduğu birimi veya arka plandaki bir yapının hangi üsse ait olduğunu saniyeler içinde çıkarabiliyor.

TARTIŞMA YARATTI

PressTV, Morpheus’un sadece güvenlik amacıyla değil, askerlerin “uluslararası hukuk açısından sorun yaratabilecek görüntüler paylaşmasını engellemek için” tasarlandığını öne sürdü. İsrail ordusu bu iddiayı doğrulamadı, ancak sistemin görüntüleri yayılmadan tespit edip uyarı verebilmesi bu eleştiriyi gündemde tutuyor.

Yani İsrail bir anlamda olası savaş suçlarının ifşa olmasının da önüne geçmek istiyor olabilir.

NEDEN MORPHEUS

Kullanılan yazılım için İsim seçimi de tesadüf sayılmaz: Morpheus, Yunan mitolojisinde rüyaları şekillendiren tanrı olarak bilinir. Modern popüler kültürde ise Matrix filminde Neo’ya gerçeği gösteren karakter olarak karşımıza çıkıyor. İsrail ordusunun bu ismi seçmesinin sembolik karşılığı olarak ‘görünen ile gerçek arasındaki farkın ortaya çıkarılması’ mottosu olduğunu düşünmek pek de abesle iştigal olmayacaktır.

Morpheus, bir anlamda modern savaşın yeni cephesinin sosyal medya olduğunu da gösteriyor. Askerlerin paylaşım kültürü, artık yalnızca disiplin sorunu değil; ulusal güvenlik açığı ve uluslararası hukuk riski haline gelmiş durumda. İsrail ordusu bu nedenle dijital davranışları kontrol eden yapay zekâ tabanlı bir sistemle süreci merkezileştirmeye çalışıyor.